Witamina B1

Zapotrzebowanie dzienne na Witaminę B1:

*(według Dietary Reference Intakes ustalone przez National Academy of Sciences, Food and Nutrition Board, USA)

Witamina B₁ (tiamina) – heterocykliczny związek chemiczny, złożony z pierścienia tiazolowego i pierścienia pirymidynowego, które połączone są mostkiem metinowym.

Tiamina, czyli witamina B1 stanowi istotny czynnik w reakcjach spalania węglowodanów w komórkach. Pełni rolę w czynnościach i regeneracji systemu nerwowego[/box]

Autorem nazwy witamina jest Polak – Kazimierz Funk, który jako pierwszy na świecie w 1911 roku wyodrębnił z otrębów ryżowych związek znany dziś jako witamina B₁ (będący m.in. aminą) i opublikował to w pracach Badania nad przyczyną beri-beri oraz Chemiczny charakter związku, który wspomaga zapalenie wielonerwowe ptaków, wywołane dietą zawierającą polerowany ryż^[2].

Forma aktywna

DPT – difosfotiamina – pirofosforan tiaminy (TPP) – kokarboksylaza. Reszta pirofosforanowa jest wbudowywana do tiaminy przy udziale transferazy, dawcą pirofosforanu jest ATP.

Funkcja biochemiczna

• dekarboksylacja oksydacyjna α-ketokwasów karboksylowych, np.:
  • kwasu pirogronowego;
  • kwas α-ketoglutarowego (α-oksoglutarowego);
  • α-ketokwasów powstałych w procesie transaminacji aminokwasów rozgałęzionych;
• udział w reakcji transketolacji odbywającej się w cyklu pentozowym.

Rola w organizmie

Rozpuszczalna w wodzie, odgrywa zasadniczą rolę w procesach oddychania tkankowego, głównie w przemianie węglowodanów, jest częścią składową koenzymu karboksylazy (pirofosforanu tiaminy). Wzmaga czynność acetylocholiny, hamuje esterazę cholinową, działa synergicznie z tyroksyną i insuliną, pobudza wydzielanie hormonów gonadotropowych. Tiamina przyspiesza gojenie się ran i wykazuje działanie uśmierzające ból.

Dzienne zapotrzebowanie dorosłego człowieka na witaminę B₁ wynosi 1,1 mg dla kobiet i 1,2 mg dla mężczyzn^[3].

Skutki niedoboru

• zaburzenia czynności centralnego układu nerwowego: osłabienie, zmęczenie, oczopląs, zaburzenia pamięci, koncentracji, depresja,
• niewydolność krążenia: przyspieszona akcja serca, powiększenie wymiarów serca, obrzęki kończyn górnych i dolnych,
• zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego: utrata łaknienia, nudności, wymioty, biegunka, ból z okolic brzucha, brak apetytu, zmniejszenie masy ciała.

W przypadku silnej awitaminozy B₁ może wystąpić choroba beri-beri, objawiająca się zaburzeniami pracy neuronów i włókien mięśniowych, co powoduje ból kończyn, osłabienie mięśni, drżenie, niewydolność układu krążenia.

Normalnie odżywiając się, nie można doprowadzić do niedoboru witaminy B₁. Problemem jest niedobór wit. B₁ wywołany spożywaniem alkoholu. W tym przypadku można rozpoznać takie objawy jak:

• encefalopatia Wernickego;
• psychoza Korsakowa;
• delirium tremens.

Skutki nadmiaru

Nadmiar witaminy B₁ nie jest szkodliwy^[3], nawet przy spożywaniu jej w ilości 50 mg dziennie. Wynika to prawdopodobnie z zahamowania jej wchłaniania przy dawkach >5 mg^[4]. Hiperwitaminoza możliwa jest tylko w przypadku przyjmowania witaminy B₁ w formie zastrzyków. Objawy: osłabienie, obrzęki, poty, nudności, zmęczenie, duszność, obrzęk krtani, zawroty głowy, drżenie mięśni, zaburzenia rytmu serca, reakcje alergiczne, a w skrajnych przypadkach może dojść do śmierci^{[potrzebny przypis]}.

Poniżej tabela z listą produktów zawierających Witaminę B1. Można sortować ( klikając w nagłówek kolumny ) oraz wyszukiwać bez odświeżania strony.