Cholera jest bardzo niebezpieczną, zakaźną chorobą wirusową o ostrym i nieprzyjemnym przebiegu. Rozwija się w obrębie układu pokarmowego, a jej charakterystycznymi objawami są bóle brzucha, wodniste biegunki oraz wymioty. Jedyne skuteczne sposoby na cholerę w trakcie przebiegu choroby to leczenie objawowe i antybiotykoterapia. Ryzyko zachorowania na cholerę można zminimalizować dbając o odpowiednie warunki sanitarne i stosując się do podstawowych zasad higieny.
Cholera – groźna choroba zakaźna
Cholera pojawia się w postaci epidemii, ale najczęściej głownie terytoriów o niskim standardzie sanitarnym i najczęściej rejonów tropikalnych. Najbardziej zagrożone są niektóre obszary Afryki, Azji i Ameryki Południowej, ale pojawia się też w innych rejonach.
Do grona osób szczególnie narażonych na zachorowanie można zaliczyć (1):
- osoby podróżujące do krajów tropikalnych,
- osoby o zbyt niskiej higienie osobistej,
- osoby z obniżoną odpornością np. chorzy na AIDS,
- osoby niedożywione,
- osoby cierpiące na niedokwaśny nieżyt żołądka,
- osoby z bezpośredniego otoczenia chorego na cholerę,
- posiadacze grupy krwi 0, u których cholera ma pełnoobjawowy przebieg.
Cholera – przyczyny i objawy choroby
Cholera jest jedną z bakteryjnych chorób zakaźnych. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową np. przez żywność, jednak najczęstszą przyczyną choroby jest brak dostępu do czystej wody pitnej. Za jej wywołanie odpowiedzialne są bakterie przecinkowca (Vibrio cholerae), które przedostają się do organizmu razem z wodą lub pożywieniem. Drobnoustroje wydzielają enterotoksynę, która po trafieniu do organizmu atakuje układ pokarmowy i wywołuje zatrucia. Bakterie wywołujące cholerę są wrażliwe na kwasy występujące w żołądku, więc ich małe ilości zostają zniszczone jeszcze zanim zdołają się osiedlić i rozwinąć. Największe ryzyko zachorowanie i wystąpienia objawów pojawia się w przypadku wniknięcia dużych ilości bakterii lub osłabionej odporności. W większości przypadków objawy są łagodne albo nie pojawiają się wcale, a zakażone osoby są bezobjawowymi i nieświadomymi nosicielami choroby. (U około 75% osób zakażonych bakteriami cholery, choroba rozwija się bezobjawowo, typowy przebieg choroby dotyczy zaledwie 1/4 chorych.) (2)
Osoby chore na cholerę są obowiązkowo hospitalizowane aż do momentu uzyskania 3 kolejnych negatywnych wyników badań. Diagnostyka cholery polega głównie na badaniu mikrobiologicznym polegającym na pobraniu wymazu od osoby podejrzanej o zachorowanie. Źródłem zakażenia mogą być również chorzy na cholerę objawową oraz nosiciele bakterii wywołujących chorobę. Z tego powodu cholera jest zaliczana do chorób zakaźnych kwarantannowych. Każdy chory musi być izolowany, a osoby mające z nim styczność podlegają kilkudniowej kwarantannie. Kwarantanna, obserwacja lekarska i badania dotyczą wszystkich osób z otoczenia chorego, które w okresie pięciu dni poprzedzających wystąpienie objawów choroby korzystały z tej samej toalety lub spożywały razem posiłki.
Okres wylęgania choroby po zakażeniu jest bardzo krótki i trwa od kilkunastu godzin do kilku dni. W tym czasie bakterie mnożą się w jelicie i powodują zaburzenie transportu jonów. Choroba ma trzy stadia, a każde kolejne wiąże się z coraz silniejszymi objawami. W klasycznej postaci cholery początkowe objawy chorobowe są nagłe, gwałtowne i nieprzyjemne, mogą przypominać objawy zatrucia pokarmowego. Klasyczne objawy cholery obejmują ostre biegunki oraz intensywne wymioty. Obie przypadłości są niezwykle groźne, ponieważ bardzo szybko mogą doprowadzić do odwodnienia organizmu i w efekcie do zgonu. W ciągu doby organizm chorego może stracić od kilku do nawet kilkunastu litrów płynów. Osoba zakażona nie gorączkuje, ale podczas choroby mogą pojawiać się kurczowe bóle mięśni. W trakcie cholery rozwijają się też objawy wstrząsu hipowolemicznego oraz ostrej niewydolności nerek, którym może towarzyszyć splątanie, dezorientacja, a nawet drgawki hipoglikemiczne. (3) Kolejnym etapem choroby jest pojawienie się efektów odwodnienia i wyczerpania organizmu. Wynikiem zaburzeń elektrolitowych jest nadmierne wysuszenie błon śluzowych, pomarszczona skóra, zapadnięte oczy i wyostrzone rysy twarzy oraz zmieniony głos. W najcięższych przypadkach pojawiają się zaburzenia orientacji, a nawet śpiączka.
Zarówno przebieg choroby, jak i związana z nią śmiertelność są uzależnione od stopnia odwodnienia organizmu i skuteczności leczenia. Istnieją sposoby na cholerę, dzięki którym można walczyć z choroba i jej niebezpiecznymi objawami oraz ustrzec się od najgorszego.
Skuteczne sposoby na cholerę
Do tej pory na świecie miało miejsce aż siedem pandemii cholery. Do Polski najgroźniejsza epidemia cholery trafiła na początku XIX wieku na tereny ówczesnego Królestwa Polskiego. Choroba bardzo szybko rozprzestrzeniła się na resztę Europy i zbierała ogromne żniwo. Po raz ostatni zachorowania na cholerę odnotowano na terenie Polski pod koniec XIX wieku, dziś jedynymi przypadkami są zakażenia osób powracających z egzotycznych podróży. Początkowo choroba byłą traktowana jako nieuleczalna, zmieniło się to w 1883 roku. Odkrycie przez Roberta Kocha bakterii przecinkowca cholery oraz opisanie procesu roznoszenia choroby sprawiły, że w końcu można było z nią skutecznie walczyć.
Dziś cholera jest groźną chorobą o nieprzyjemnym przebiegu, ale na szczęście możliwą do wyleczenia. W przypadku braku rozpoczęcia leczenia śmiertelność dotyczy ponad połowy przypadków, ale jeśli zostanie wdrożone w porę, to spada nawet do 1%. Mimo wszystko roczną liczbę zachorowań szacuje się na prawie 3 miliony, z czego około 90 tysięcy kończy się śmiercią. (4)
Cholera – leczenie objawowe
Leczenie objawowe cholery polega na wyrównywaniu zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej oraz zapobieganiu skutkom odwodnienia. W przypadku pacjentów o średnim nasileniu objawów choroby zaleca się podawanie płynów w ilości 1 litra na każde 10 kg masy ciała. Jednym z najlepszych sposobów na szybkie nawodnienie organizmu jest stosowanie napojów izotonicznych, które znacznie szybciej niż woda dostarczają organizmowi elektrolitów. Zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia w trakcie choroby należy podawać chorym specjalną mieszankę złożoną z wody oraz chlorku sodu (3,5 grama na litr wody), cytrynianu sodu (2,9 grama na 1 litr wody), chlorku potasu (1,5 grama na 1 litr wody) oraz glukozy (20 gramów na 1 litr wody). Jeśli choroba ma łagodny przebieg nawadnianie chorego może odbywać się doustnie, ale już w bardziej zaawansowanych przypadkach konieczne jest dożylne podawanie płynów poprzez kroplówki.
Cholera – antybiotykoterapia
Jedną z metod leczenia cholery jest terapia antybiotykami, w której stosowane są głównie tetracykliny. W przypadku cholery antybiotykoterapia powinna trwać około 5 dni i polega na przyjmowaniu leku w dawce 1 gram dziennie. Leki skracają czas trwania biegunki oraz ułatwiają oczyszczanie jelit.
Należy pamiętać, że sposoby na cholerę to nie tylko leki, równie ważne są działania prewencyjne. Aby wzmocnić działanie farmaceutyków lub uniknąć zakażenia należy szczególnie dbać o przestrzeganie zasad higieny. Warto pamiętać, aby pić wyłącznie wodę mineralną lub po wcześniejszym przegotowaniu, a owoce i warzywa spożywać po umyciu w przegotowanej wodzie i obraniu. Najlepszym rozwiązaniem jest spożywanie wody i pokarmów wyłącznie z bezpiecznego źródła.
1. https://www.medme.pl/choroby/cholera,61.html
2. https://www.gov.pl/web/wsse-poznan/cholera
