Białko pełnowartościowe to takie, które zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy w odpowiednich ilościach i proporcjach. Aminokwasy niezbędne to takie, których organizm nie może sam wytworzyć i musi je pozyskiwać z pożywienia.
Aminokwas | g/100 g białka | mg/100 g białka |
---|---|---|
Histydyna | 1.5 | 1500 |
Izoleucyna | 3.0 | 3000 |
Leucyna | 5.9 | 5900 |
Lizyna | 4.5 | 4500 |
Metionina + Cysteina | 2.2 | 2200 |
Fenyloalanina + Tyrozyna | 3.8 | 3800 |
Treonina | 2.3 | 2300 |
Tryptofan | 0.6 | 600 |
Walina | 3.9 | 3900 |
Kryteria, które spełnia białko pełnowartościowe:
- Zawiera wszystkie niezbędne aminokwasy w ilościach co najmniej równych do DRI (Dietary Reference Intake).
- Zawiera niezbędne aminokwasy w odpowiednich proporcjach.
Dlaczego białko pełnowartościowe jest ważne?
Białko jest niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Wchodzi w skład wszystkich komórek, tkanek i narządów. Odgrywa ważną rolę w procesach wzrostu i rozwoju, regeneracji tkanek, produkcji hormonów i enzymów oraz w układzie odpornościowym.
DRI (Dietary Reference Intake) to zestaw naukowo opracowanych wartości referencyjnych dla składników odżywczych. Wartości DRI są wykorzystywane przez profesjonalistów pracujących w dziedzinie żywienia i zdrowia do opracowywania zaleceń żywieniowych dla zdrowych osób.
DRI obejmuje cztery wartości referencyjne dla każdego składnika odżywczego:
- Zalecane dzienne spożycie (RDA): Ilość składnika odżywczego, która jest wystarczająca dla prawie wszystkich zdrowych osób.
- Odpowiednie spożycie (AI): Ilość składnika odżywczego, która jest wystarczająca dla prawie wszystkich zdrowych osób, ale nie została ustalona na podstawie wystarczających danych naukowych, aby określić RDA.
- Tolerowany górny poziom spożycia (UL): Najwyższa dzienna dawka składnika odżywczego, która jest mało prawdopodobne, aby powodowała negatywne skutki uboczne u prawie wszystkich zdrowych osób.
- Szacowane średnie zapotrzebowanie (EAR): Średnia ilość składnika odżywczego, która jest potrzebna do zaspokojenia połowy zapotrzebowania zdrowych osób.
Wartości DRI są wykorzystywane do opracowywania etykiet żywności, tworzenia zaleceń żywieniowych dla różnych grup wiekowych i płci oraz do oceny stanu odżywienia populacji.
Oto kilka przykładów wartości DRI dla wybranych składników odżywczych:
Składnik odżywczy | RDA (mg/dzień) | AI (mg/dzień) | UL (mg/dzień) | EAR (mg/dzień) |
---|---|---|---|---|
Witamina C | 90 (mężczyźni), 75 (kobiety) | 2000 | 80 (mężczyźni), 75 (kobiety) | |
Witamina D | 600 (dorośli) | 4000 | 15 (dorośli) | |
Wapń | 1000 (dorośli) | 2500 | 800 (dorośli) | |
Żelazo | 8 (mężczyźni), 18 (kobiety) | 45 | 11 (mężczyźni), 8 (kobiety) |
Łącząc różne produkty spożywcze, można zmaksymalizować wynik wartości biologicznej BV, ponieważ różne składniki sprzyjają sobie nawzajem:
- 85% ryżu i 15% drożdży: 118
- 55% soi i 45% ryżu: 111
- 55% ziemniaków i 45% soi: 103
- 52% fasoli i 48% kukurydzy: 101
Egzogenne aminokwasy (greckie éksō, co oznacza „na zewnątrz”) to niezbędne aminokwasy, które organizm sam nie jest w stanie syntetyzować. Muszą być one dostarczane w pożywieniu.